Jak pić whisky? Poradnik dla początkujących
Jak pić whisky? Ta z pozoru prosta czynność jest związana z szeregiem niuansów, które warto wziąć pod uwagę jeśli jesteśmy aspirującymi fanami whisky. W tym artykule opowiemy szerzej jak podawać whisky, jak ją kosztować, z jakiego szkła pije się whisky, i jakie konkretne marki warto rozważyć na początku swojej drogi z tym trunkiem.
Jeśli zaglądasz tutaj po otwarciu swojego pierwszego zestawu Cask Collective, poniżej prezentujemy ekspresowy poradnik jak pić whisky, dzięki któremu możesz zacząć rozkoszować się swoimi pierwszymi trunkami od razu. Jeśli jednak masz trochę więcej czasu, zachęcamy do lektury całego artykułu, z którego dowiesz się o wiele więcej na temat whisky.
Jak pić whisky w 5 krokach – ekspresowy poradnik
Whisky od Cask Collective to nietuzinkowe trunki, które polecamy pić w następujący sposób:
1. Przelej whisky do szklanki – najlepszy będzie tutaj kieliszek tulipanowy, który zwęża się ku górze, ale inne naczynia na początek też się nadadzą. Nie dodawaj lodu, wody, a nie obniżaj temperatury whisky w żaden inny sposób. Temperatura pokojowa będzie tutaj odpowiednia.
2. Przypatrz się barwie trunku, odcieniom i konsystencji. Im dłużej whisky leży w beczce, tym bardziej prawodopodobne, że whisky będzie miała głęboki, bursztynowy kolor. Młodsze będą zauważalnie jaśniejsze.
3. Powąchaj whisky krótkimi wdechami. Staraj się nie zbliżać trunku zbyt blisko nosa, inaczej opary alkoholu tymczasowo znieczulą Twój zmysł węchu. Po kilku wdechach zastanów się co wyczuwasz w aromacie. Może coś słodkiego jak wanilia albo miód? Może coś cięższego, na przykład dym, tytoń albo drewno?
4. Weź pierwszy, mały łyk. Rozprowadź trunek po jamie ustnej i spróbuj ustalić walory smakowe whisky. Czy jest słodka, czy może lekko cierpka? Jak mocno wyczuwalny jest alkohol? Czy konsystencja jest oleista, czy może raczej przypomina wodę? Wraz z kolejnymi łykami staraj się wskazać konkretne nuty smakowe (suszone owoce, karmel, wanilia, miód, orzechy, itd.).
5. Między łykami odkładaj whisky na chwilę, aby poczuć jej finisz. Jakie nuty smakowe wyczuwasz między łykami? Czy są one dokładnie takie same jak podczas jej kosztowania? Być może pojawiają się jakieś inne walory smakowe trunku? Czy finisz jest wyczuwalny przez dłuższy czas, czy może po chwili zanika?
Na koniec polecamy zastanowienie się… jak bardzo pasuje nam dana whisky! Koneserzy tego trunku niejednokrotnie prowadzą zeszyty z opisami walorów smakowych i punktacją whisky, które kosztują.
Więcej na ten i inne tematy znajdziecie poniżej.
Jakie szkło do whisky? 4 propozycje
Choć na sam początek szkło do whisky nie stanowi ograniczenia i można posłużyć się w zasadzie dowolną szklanką, to już do częstszego kosztowania whisky warto zaopatrzyć się w odpowiednie naczynia. Poniżej wskazujemy typy najczęściej wykorzystywanych typów szklanek i kieliszków, które świetnie się sprawdzają jako szkło do whisky.
Szklanka typu tumbler lub old fashioned
Najczęściej whisky kojarzy się z szeroką, masywną, szklanką, o grubym dnie. Tego typu szklanka nazywa się “tumbler”, czasami jest też nazywana “old fashioned”. Taka szklanka jak najbardziej nadaje się do kosztowania whisky, i sprawdza się również przy serwowaniu koktajli oraz whisky z lodem. Jeśli naszym celem jest przeanalizowanie walorów smakowych i zapachowych trunku, należy podchodzić do tumblerów z pewną dozą ostrożności. Wąchanie whisky powinno odbywać się z odległości kilku centymetrów (aby opary alkoholu nie znieczuliły zmysłu węchu), a przy korzystaniu z tumblerów zdecydowanie zbyt prosto jest przyłożyć nos zbyt blisko trunku. Dlatego do analizy smaku i zapachu lepiej nadawać się będzie…
Szklanka tumbler lub old fashioned to świetny wybór jeśli chodzi o szkło do whisky
Kieliszek tulipanowy i glencairn
Jak pić whisky i wyłapać wszystkie jej walory? Z pomocą kieliszka tulipanowego! Tego typu naczynie zwęża się ku górze, dzięki czemu lepiej wyłapuje aromaty whisky i jednocześnie nie pozwala nam na zbliżenie trunku zbyt blisko nosa. Innym dobrym wyjściem jest kieliszek typu glencairn, który posiada podobną budowę, ale wyróżnia się grubszym dnem i solidniejszą podstawą. W tego typu naczyniach nie stosuje się lodu, i możliwe jest co najwyżej dodanie kilku kropel wody do whisky.
Do picia whisky i odkrywania aromatów najlepszy będzie kieliszek typu glencairn
Szklanka z podkładką chłodzącą
Szklanka z podkładką chłodzącą to próba połączenia ognia z wodą – tego typu naczynie ma zwężaną szyjkę, co sprawia że łatwiej wyłapać aromaty trunku, ale również pozwala schłodzić trunek bez jego rozcieńczania (np. lodem), a to za sprawą podkładki chłodzącej, którą wkłada się do zamrażalnika przed degustacją whisky.
Szklanka z podkładką chłodzącą pozwala wychwytywać aromaty, ale również schładzać trunek bez jego rozcieńczania
Szklanka typu highball
Szklanka highball to naczynie odpowiednie do koktajli i drinków, nie tylko zresztą tych na bazie whisky. W tego typu szklance spokojnie zmieścimy lód, bazowy alkohol i wszelkiego rodzaju dodatki. Szklanka highball świetnie się nadaje chociażby do whisky z colą, czyli klasycznej mieszanki obecnej na niemal każdej imprezie.
Szklanka highball - doskonała do drinków, nie tylko na bazie whisky
Szkło do whisky – jakie wybrać?
Kosztując whisky w celu dostrzeżenia wszystkich jej walorów smakowych zdecydowanie warto mieć w zanadrzu kieliszek tulipanowy lub glencairn, a najlepiej jest mieć ich kilka – dzięki temu możemy sobie nalać kilka whisky naraz i próbować je wszystkie podczas jednego wieczoru, porównując je między sobą.
Jeśli natomiast nie zależy nam na analizie trunku, i po prostu chcemy mieć dobre szkło do popijania pysznej whisky na koniec dnia, tumbler lub szklanka z podkładką chłodzącą będą najlepszym wyborem.
Do koktajli warto natomiast zaopatrzyć się zarówno w tumbler, jak i w szklankę highball. Dobrze jest też mieć ich pod ręką kilka, zwłaszcza jeśli często miewamy gości!
Jaka whisky na początek?
Jeśli nie mamy żadnej whisky pod ręką, a chcemy rozpocząć naszą podróż z próbowaniem różnych jej rodzajów, musimy wybrać się do sklepu i wybrać jakąś whisky na początek. Zrozumiałym jest, że pierwsza whisky nie powinna być droga, na wypadek gdyby ten trunek nie przypadł nam do gustu. W takim układzie można zrobić jedną z trzech rzeczy:
Sprawdzić Cask Collective
Cask Collective to subskrypcja na whisky, w ramach której co miesiąc dostaniesz zestaw degustacyjny trzech różnych whisky, z dostawą do domu. Każdego miesiąca są to inne trunki, ale zawsze ciekawie, i zawsze nietuzinkowe propozycje. W ten sposób poznasz więcej smaków whisky bez wydawania majątku na pełnowymiarowe butelki.
Sprawdzić nasz ranking whisky do 100zł
Nasz ranking whisky do 100zł prezentuje sporo blendów, tj. mieszanek różnych rodzajów whisky, które świetnie się nadają dla początkującego smakosza. Do najpopularniejszych należeć będą sztandarowe produkty takich marek Jack Daniel’s, Ballantine’s, czy Chivas Regal. Warto szczególną uwagę zwrócić na opisane tam irlandzkie blendy (Jameson, Tullamore DEW), które dzięki potrójnej destylacji są łagodniejsze w smaku, i przez to bardziej przystępne dla początkujących fanów whisky.
Sprawdzić nasz ranking whisky do 200zł
jeśli chcemy odrobinę zaszaleć, możemy sprawdzić ranking whisky do 200zł i wybrać jeden z opisanych tam single maltów, np. Glenmorangie, Glenlivet lub Glenfiddich. Whisky single malt, w odróżnieniu od blendów, nie jest mieszanką, lecz jednorodnym trunkiem, przygotowywanym ze słodu jęczmiennego w jednej destylarni. Single malty najczęściej będą mieć bardziej wyrazisty smak i zdecydowane nuty smakowe i zapachowe niż blendy. Choć początkowo mogą one nieco odrzucać ostrymi nutami dymnymi, anyżowymi lub torfowymi, większość fanów whisky zgadza się, że obcowanie z nimi daje mnóstwo frajdy.
Dlaczego whisky ma kolor? 5 powodów skąd bierze się kolor whisky
Skąd whisky bierze swój kolor? Patrząc na półkę sklepową łatwo zauważyć, że whisky najczęściej mają podobny, jasnożółty, złoty lub bursztynowy kolor. Odcienie tej barwy potrafią jednak znacząco różnić się pomiędzy destylarniami, a nawet między konkretnymi typami whisky pochodzącymi z tej samej destylarni. W takim razie, co nadaje whisky kolor?
Whisky bierze swój kolor z beczek, w których dojrzewa. Destylat, który jest wpierw wlewany do beczek jest bezbarwny, i dopiero po interakcji z beczką nabiera koloru.
5 powodów skąd bierze się kolor whisky:
czas leżakowania – im dłużej whisky leży w beczce, tym ciemniejszy i intensywniejszy będzie jej kolor. Dlatego w większości przypadków whisky leżąca w beczce przez 18 lat będzie miała głębszy kolor niż whisky 3-letnia.
drewno i stopnień wypalenia beczki – najczęściej w produkcji beczek wykorzystuje się amerykański lub europejski dąb. Beczki te przed zalaniem są od środka wypalane, aby destylat mógł penetrować drewno i z nim reagować. Rodzja drewna i stopień wypalenia będzie miał więc wpływ na wygląd i smak finalnego produktu.
trunek, który wcześniej leżakował w danej beczce – popularną praktyką jest trzymanie whisky w beczkach, w których już wcześniej coś było. Przykładowo, destylarnie w Szkocji i Irlandii często decydują się na dojrzewanie swoich produktów w beczkach po amerykańskim bourbonie, co daje im lekko żółty kolor. Dla porównania, whisky leżakujące w beczkach po sherry albo innym czerwonym winie będą miały głębszy kolor – złoty, bursztynowy, lub wręcz rubinowy.
wielkość beczki – im mniejsza beczka, tym większy stosunek powierzchni styku destylatu z jego objętością. Im ten stosunek jest większy, tym chętniej whisky będzie absorbować kolor. Dzięki temu nawet krótko leżakująca whisky może mieć tak samo intensywny kolor jak długo trunki leżakujące przez całe dekady.
barwnik – warto mieć na uwadze, że w dzisiejszych czasach wiele whisky, również tych z uznanych destylarni, jest barwionych. Wykorzystuje się do tego barwnik spożywczy E150a, dzięki czemu producenci whisky upewniają się, że każda partia ma identyczny kolor. To sprawia, że analiza alkoholu wyłącznie na bazie jego barwy jest trudna, i warto zawczasu sprawdzić czy whisky którą planujemy kupić nie jest czasem barwiona. Zresztą, nawet jeśli jest, barwnik E150a nie wpływa na walory smakowe i zapachowe trunku.
Co nadaje smak whisky? 7 powodów
Dziesiątki czynników determinują smak whisky! W ramach procesu produkcji whisky, destylarnie są w stanie wprowadzać różne modyfikacje na niemal każdym etapie, co pozwala im modyfikować smak whisky i tworzyć niepowtarzalne trunki.
7 czynników, które nadają smak whisky:
Dobór składników zacieru – trunek będzie inaczej smakować jeśli jest wykonany ze słodu jęczmiennego, inaczej z kukurydzy, a jeszcze inaczej jeśli zmieszamy różne składniki.
Sposób przygotowania zacieru – przykładowo, whisky zyskuje charakterystyczny dymny smak jeśli w procesie osuszania jęczmienia wykorzystuje się torf. Choć zachodzi to niemal na samym początku produkcji whisky, dymny torfowy aromat jest tak silny, że utrzymuje się aż do momentu uzyskania finalnego produktu.
Proces destylacji – smak będzie się zmieniać w zależności od aparatury do destylacji, i ile razy destylujemy alkohol w ramach produkcji whisky.
Dobór beczek – nuty smakowe i zapachowe będą się zmieniać w zależności do tego czy whisky leży w beczkach z dębu amerykańskiego, czy europejskiego, czy są to beczki pierwszego zalania, czy też może coś wcześniej w nich leżało, a także od stopnia ich wypalenia. Popularną praktyką jest trzymanie whisky w beczkach po bourbonach i słodkich fortyfikowanych winach, dzięki czemu trunek uzyskuje słodkie, waniliowe i owocowe nuty.
Długość okresu dojrzewania – im dłużej whisky leży w beczce, tym dłużej wchodzi w interakcję z jej wewnętrzną powierzchnią. To z kolei oznacza, że długo leżakujące trunki powinny mieć bardziej intensywny smak niż whisky dojrzewające przez np. 3 do 5 lat.
Rozmiar beczki – im mniejsza beczka, tym większy stosunek powierzchni styku destylatu z beczką do ilości tegoż destylatu. W małych beczkach destylat szybciej przyjmuje walory smakowe nadawane przez beczkę, i nawet krótko leżakujące rodzaje whisky mogą dzięki temu mieć intensywne walory smakowe i zapachowe.
Rozcieńczenie – trunki dojrzewające w beczkach nie są sobie równe. Dwie różne beczki na koniec okresu dojrzewania mogą mieć różną objętość alkoholu w wyniku działania odmiennych warunków pogodowych, warunków panujących w magazynie, czy awarii (np. przeciekania beczki). Aby finalny produkt był jednak zawsze taki sam i miał taką samą moc, np. 45%, producenci rozcieńczają trunki wodą demineralizowaną. Są jednak i takie whisky, które tego procesu nie przechodzą i są butelkowane w mocy beczki, tzw. cask strength. Takie trunki będą smakować jeszcze inaczej.
Poza tym istnieją również inne czynniki, które leżą w naszej – jako konsumentów – gestii. Whisky będzie zmieniać swój smak w zależności od temperatury, dodanej wody czy lodu.
Jak podawać whisky? 4 sposoby
Whisky to trunek, który można kosztować na kilka różnych sposobów i… polecamy przetestować je wszystkie! Różne sposoby podawania i degustowania whisky będą służyć różnym celom, o czym piszemy szerzej poniżej.
Jak podawać whisky:
Czystą, tzw. saute – whisky saute podaje się bez żadnych dodatków, najczęściej w temperaturze pokojowej. To właśnie ten rodzaj degustacji opisujemy szerzej na początku tego artykułu, i służy on zidentyfikowaniu wszystkich walorów smakowych i zapachowych whisky. Warto dodać, że jeśli przeprowadzamy degustację wielu różnych gatunków whisky, dobrze jest przygotować coś do przeczyszczenia podniebienia (tzw. palate cleanser), dzięki którym nie pomylimy smaków i aromatów.
Z wodą – kieliszek whisky z dodatkiem dosłownie kilku kropel wody będzie smakować zauważalnie inaczej. Najczęściej whisky staje się przez to łagodniejsza, czasem ujawnia dodatkowe walory smakowej. Polecamy przetestowanie kilku whisky saute, a następnie z odrobiną wody, aby poznać różnice w smaku i ustalić, który styl podawania whisky bardziej nam pasuje.
Z lodem – lód może niwelować walory smakowe trunku poprzez jego schłodzenie i rozcieńczenie, ale wiele osób decyduje się na taki sposób picia whisky ze względu na jego bardziej orzeźwiający charakter. Jeśli nie zależy nam na analizie smaku, ale chcemy wygodnie rozsiąść się w fotelu po ciężkim dniu, whisky z lodem jest jak najbardziej na miejscu.
W drinkach i koktajlach – whisky jest bazą wielu drinków i koktajli. Mowa tutaj zarówno o najprostszych mieszankach jak whisky z colą, po bardziej złożone napoje takie jak whisky sour czy old fashioned.
Pamiętajmy jednak, że nie ma czegoś takiego jak “zły” sposób picia whisky. W Cask Collective jesteśmy zdania, że przede wszystkim należy ją pić tak jak nam się podoba, niezależnie od opinii innych na temat rzekomego faux pas i świętokradztwa jakim niby jest picie whisky z lodem lub whisky z colą.
Jak oceniać whisky?
Istnieje wiele sposobów opisywania i oceniania whisky. Jest to kwestia absolutnie indywidualna, niemniej na początek drogi z whisky mamy do przekazania garść porad w tym temacie:
Każdej ocenie powinien towarzyszyć opis walorów smakowych – zapachu, smaku i finiszu. Trunek trunkowi nierówny, i jeśli będziemy opierać się tylko na skali punktowej, ciężko będzie nam skutecznie porównać dymną, torfową whisky do lekkiej i owocowej, choć obie mogą być według nas równie dobre!
Na początek warto stosować skalę trójstopniową od jednej do trzech gwiazdek. Jest to skala wyjątkowo prosta i pozwalająca od razu zacząć obcowanie z whisky.
Inną interesującą według nas opcją jest skala od 1 (najgorsza) do 5 (najlepsza), ale z wyłączeniem oceny 3. Trójki są zabronione! Tego typu skala zmusi nas do zdecydowania się czy whisky faktycznie nam pasuje czy nie.
Warto prowadzić notatki z ocen whisky, tzw. tasting notes. Na naszej stronie internetowej udostępniamy do pobrania notes degustacyjny do whisky - w pełni darmowy, w wersji papierowej do samodzielnego wydruku.
Drinki z whisky – z czym pić whisky?
Drinki z whisky i przeróżne koktajle z whisky to szeroki temat, który zasługuje na osobny wpis. Tutaj wymienimy przepisy na trzy klasyczne drinki z whisky, którym warto dać szansę przynajmniej raz w życiu, i które znajdą swoich fanów na każdej imprezie.
Whisky z colą - przepis
Czy można pić whisky z colą? Jak najbardziej! Whisky należy pić tak jak nam się podoba, i jeśli mieszanka z colą jest naszym ulubionym wyborem, to powinniśmy się nią jak najbardziej delektować. Zmieszanie whisky z colą co prawda zniweluje jej (whisky, nie coli) walory smakowe, ale przecież nie o analizę trunku chodzi w piciu whisky z colą. Dlatego rozsądniejszym i lepszym dla portfela wyborem będzie znalezieniu raczej tańszej whisky do drinków. Poniżej prezentujemy przepis na whisky z colą, który właśnie to uwzględnia.
Whisky z colą - składniki
60ml whisky lub bourbonu - proponujemy Jack Daniel’s Old No. 7 albo jakiś blend, np. Johnnie Walker Red Label
120-150ml Coca-Coli, najlepiej schłodzonej
Cytryna (opcjonalnie - dla smaku i do dekoracji)
Kostki lodu
Przepis na whisky z colą
Włóż lód do szklanki (tumbler lub highball)
Wlej whisky lub bourbon
Dodaj colę i lekko wymieszaj
Wedle upodobań dodaj sok z cytryny i umieść jeden plasterek na krawędzi szklanki dla dekoracji
Whisky z colą najlepiej podać w szklance typu highball
Whisky sour - przepis
Whisky sour to pyszny, słodki i nieco kwaskowy drink, który należy do kategorii koktajli “sour”, do których należą również takie wynalazki jak Daiquiri czy Margarita. Whisky sour można przygotowywać na bazie różnych trunków, lecz najczęstszym wyborem jest tutaj bourbon.
Whisky sour - składniki
60ml bourbonu - dobrym wyjściem będzie tutaj Jack Daniel’s Old No. 7
20ml świeżo wyciśniętego soku z cytryny
15ml syropu cukrowego
15ml białka kurzego (opcjonalnie - drink z białkiem będzie bardziej kremowy i nabierze deserowego charakteru; bez niego drink będzie natomiast bardziej orzeźwiający)
Angostura (opcjonalnie - dekoracja)
Kostki lodu
Przepis na whisky sour
Zmieszaj bourbon, sok cytryny, syrop i białko kurze (najlepiej w shakerze) i wstrząśnij nimi przez 30 sekund
Dodaj lód i wstrząsaj przez kolejne 15-20 sekund
Przelej do szklanki, najlepiej typu tumbler, i opcjonalnie dodaj kilka kropel angostury dla dekoracji
Whisky sour w różnych typach szklanek i kieliszków
Old fashioned - przepis
Old fashioned to kolejny bardzo popularny drink na bazie whisky, choć jego smak niekoniecznie jest tak przystępny jak w przypadku whisky z colą lub whisky sour. Dobry old fashioned doskonale balansuje słodycz, gorycz i smak bazowego trunku, którym jest bourbon.
Old fashioned - składniki
60ml bourbonu - dobrym wyjściem będzie tutaj Jack Daniel’s Old No. 7, ale inne bourbony również się nadadzą
1 łyżeczka wody
1 łyżeczka cukru
Kilka kropel Angostury
Skórka pomarańczowa
Kostki lodu
Przepis na old fashioned
Wymieszaj ze sobą Angosturę, wodę i cukier. Doprowadź do niemal całkowitego rozpuszczenia cukru.
Dodaj lód i bourbon. Mieszaj aż całość będzie dobrze schłodzona.
Przelej do szklanki typu tumbler
Dodaj cienki plasterek skórki pomarańczowej
Old fashioned, tradycyjnie serwowane w szklance typu tumbler.
Co należy wiedzieć o whisky?
W Cask Collective zależy nam, aby nasi klienci nie tylko mogli kosztować różne rodzaje trunków, ale żeby również mogli zgłębiać z nami tajniki whisky. Dlatego nieustannie pracujemy nad naszą bazą wiedzy o whisky. Zachęcamy do lektury naszych innych artykułów, życzymy miłej lektury i wielu dobrych whisky w kolekcji!
